Gaur egun, haurrak indarkeriaren eraginpean egon daitezke, bai era zuzenean, bai komunikabideen bidez. Oro har, Yale gidaren 23. kapituluan azaltzen den bezala, indarkeriarekiko esposizioa txiki-txikitatik hasten da, eta gora egiten du hezkuntza-etapetan aurrera egiten den heinean.
Egoera horren aurrean, irakasleek eta gurasoek haurrei indarkeriaz hitz egiten eta horri aurre egiten irakatsi behar diete, hau da, lekukoak edo indarkeriaren biktima izatekotan, salbu nola egon eta erasotzaileak nola tratatu erakutsi behar diete.
Haurrak txikiak direnean, askotan ez da ikusten oso garrantzitsua dela haien arteko indarkeria, edo gela batean erasotzaileak egon daitezkeela. Hala ere, berdinen arteko tratu txarrak ezin dira arindu, eta lehen adinetatik heldu behar zaie, bestela jokabide mota horiek patroi bihur daitezke eta.
Dena den, tratu txarrak edo jazarpena ezin dira nahastu haurren jolasekin, ezta indarkeriazko jolas batekin ere. Talde eta pertsona parekideen arteko indarkeriatik ere bereiztu behar dira. Erasotzailea beti da biktima baino indartsuagoa, eta biktimak nahi gabe parte hartzen du. Normalean, erasotzaileak bere biktima aukeratzen du lehen eskola asteetan, eta biktima berberak edo mota berekoak bilatzen dituzte beti: fisikoki menderatu daitezkeen, gizarte-trebetasun gutxi duten eta erraz larritzen diren haurrak bilatzen ditu. Haur batek hasierako mehatxu bati jaramonik egiten ez badio edo hari barre egiten badio, beste helburu bat aukeratu ohi du erasolariak. Hau da, bere erantzunak haiengan duen boterea hobekien islatzen duten haurrak aukeratzen ditu erasotzaileak.
Nahiz eta pertsona askok pentsatu erasotzaileek beste batzuei tratu txarrak ematen dizkietela autoestimurik ez dutelako, ikerketek erakusten dute batez bestekoaren gainetik egon ohi direla ezaugarri horretan. Erasotzailea ez da bakarrik egoten, “lagunak” izaten ditu. Normalean, erasotzaileak haur-talde bat erakartzen du eta haiek zirkulu soziala ematen diote, laguntza ematen diote.
Larderia jasaten duten haurrek estresa, buruko mina eta beste gaixotasun batzuk izan ohi dituzte; askotan eskolako errendimendua murrizten da, eta batzuetan uko egiten diote eskolara joateari; zenbait kasutan, deprimitu eta beren buruaz beste egiten saiatzen dira, baina gehienek isilean sufritu besterik ez dute egiten.
Ikasle gehienek ez dute tratu txar larrietan parte hartzen, ez biktima gisa, ez erasotzaile gisa, baina horren lekuko izan ohi dira. Haurrei erakutsi behar zaie indarkeriaren aurrean bi aukera baino gehiago (amore ematea edo borrokatzea) daudela:
-
Alde egitea eta unean bertan erreakzioak ezkutatzea.
-
Beste haurrekin edo irakaslearengandik gertu egotea. Babestua izatea.
-
Asertiboa izatea: tentetu, erasotzaileari begietara begiratu eta esandakoa egiteari uko egitea.
-
Borrokatu beharrean, erasotzailea hitz egitera desafiatzea.
-
Irakasleari edo heldu bati laguntza eskatzea.
Heldu bati laguntza eskatzea ez dute batere gustuko haur gehienek, berdinen aurrean gaizki geratzeak kezkatzen dituelako, edo ez direlako fidatzen helduaren laguntzarekin. Haiekin landu behar da tratu txar baten berri ematea ez dela salataria izatea, haien segurtasuna edo beste batena babestea baizik. Gainera, indarkeria jasanez gero, nagusien edo ikaskideen laguntzak arindu egin ditzake indarkeria-esperientzia hori eta haren ondorio negatiboak.
Indarkeria desagerrarazteko erantzuna eraginkorra izan dadin, komunitate osoa inplikatu behar da. Programa eraginkor batek mezu hau jaso beharko luke: tratu txarra edo jazarpena dagoenean, gizarte-laguntza bilatu behar da, laguntza eman eta onartu.
Egilea: Mª Luisa Jaussi
