50 urte igaro dira Equality of Educational Opportunity Study txostena argitaratu zenetik. Txosten hori Coleman txostena izenez ezagunagoa da. Eskolak hezkuntza-berdintasunean duen eragin eskasa aipatu zuen, eta testuinguru sozioekonomikoa eta desberdintasun etnikoak ezarri zituen ikaskuntzarako funtsezko elementu gisa.
Nahiz eta Colemanen garaikide ziren autore ugarik -hala nola Levin eta Black response- suposizio horiek berehala ezeztatu, Coleman txostenak zein antzeko beste ikerketa batzuek diskurtso erreprodukzionistaren hamarkadak iradoki dituzte. Horrek oso ondorio negatiboak izan ditu, kolektibo behartsuenei berdintasun handiagoa izateko aukera ukatu baitie.
Coleman txostena Department of Health, Education, and Welfare erakundeak finantzatu zuen. Helburua, National Center for Education Statistics-ek egindako inkestaren bidez, haurren hezkuntza-aukeren berdintasuna ebaluatzea zen, jatorri etnikoaren, erlijioaren eta nazionalitatearen arabera. Horretarako, 4000 eskolatako 645.000 haurren lagina erabili zuten. Ondorioen akats larria aldagaien arteko korrelazioa, ingurune sozioekonomikoa eta familiaren nahiak kasu, kausazko erlazioarekin nahastean oinarritu zen.
Hori horrela, Coleman txostenaren ondorioek eragin larriak ekarri zituzten. Talde behartsuenetako haurrentzat helmuga determinista bat sortzen zuen eztabaida indartu zuten, eta, beraz, aitzakia izan ziren herritar ahulenen hezkuntza-hobekuntzarako politika publikoei emandako laguntza gutxiesteko. Coleman txostenak beltzen seme-alaben aldeko hamarkada bateko hezkuntza esku-hartzea gaitzestea izan zuen xede.
Aipatutako guztia aintzat hartuta, Ramon Flecha eta Nataly Bulson ikertzaileek argitaratutako artikulu honetan, nazioarteko soziologian oinarritutako ekarpenen ibilbidea egiten dute, hipotesi determinista horiek irmo ezeztatzen dituzten ebidentzietatik abiatuta, eta aipamen berezia egiten diete Paulo Freire zein Francesc Ferrer i Guárdia pedagogoei.
Halaber, artikuluak adierazten du Europako ikerketa zientifikoko programak frogatu egiten duela hezkuntza-jarduera arrakastatsuek oso modu esanguratsuan aldatzen dituztela emaitza akademikoak, Colemanek aintzat hartutako aldagai determinista guztiak gaindituz. Europako Ikerketa Esparru Programak finantzatutako INCLUD-ED bezalako proiektuek oraindik ere erakusten dute maila sozioekonomikoa eta jatorri etnikoa ez direla erabakigarriak eskolan hezkuntza-jarduera arrakastatsuak ezartzen direnean.
Erreprodukzio-ereduaren hamarkada horiek guztiak gorabehera, gizarte-zientzietatik iraultza handia sustatzen ari da. Hain zuzen ere, Europako ikerketa-programek ez dute gehiago finantzatuko gizarte-eragina izango duela erakusten ez duen gizarte-zientzietako ikerketarik. Ezagutza zientifikoa aplikatzeak pertsonen bizitzan hobekuntzak eragiten dituenean, ikerketa horrek eragin soziala duela esaten da.
Egilea: Ane Olmedillo Berasategi
