Hezkuntzaren Nazioarteko Eguna dela eta, NBEk beste gai batzuekin egiten duen bezala, Funcasek Estatu Espainoleko gizartean arazoak edo zailtasunak daudela adierazten duten datuetan jartzen du arreta, eta ebidentzietan oinarritutako eztabaida publikorako informazioa ematen du. Kasu honetan, Estatu Espainoleko biztanleriaren erdi-mailako eta goi-mailako ikasketei buruzko datuetan zentratzen da, sexuaren eta adin-tarteen arabera bereizita. Adierazpenetan nabarmentzen da aurrerapen handiak izan direla eta hezkuntzak funtsezko zeregina izan duela Espainiako Estatuan, azken lau hamarkadetan gizarte-aldaketaren eragile izan baita.
Biztanleria Aktiboaren Inkestako (BAI) datuetan oinarrituta, Funcasek adierazi du 2021ean 25 eta 64 urte bitarteko Espainiako biztanleen % 36k oinarrizko bigarren hezkuntza edo gutxiago zutela gehienez, % 10ek goi-mailako bigarren hezkuntza orokorra, % 24k bigarren hezkuntza profesionala eta % 29k goi-mailako hezkuntza. Duela 40 urte, adin-tarte horretako biztanleen % 6k baino ez zuen goi-mailako hezkuntza, % 4k goi-mailako bigarren hezkuntzako tituluak zituen, eta % 1ek lanbide-hezkuntzako tituluak; gehiengo handiak, berriz, % 89k, gehienez ere, oinarrizko bigarren hezkuntza lortu zuen.
Funcasek, halaber, Espainian bizi diren gizonen eta emakumeen arteko hezkuntza-desberdintasunak irauli direla adierazi du. 59 urtetik gorakoen artean, goi-mailako ikasketak dituzten gizonen proportzioa emakumeena baino handiagoa da. Adinak behera egin ahala, unibertsitarioen ehunekoak gora egiten du emakumeen alde. Alde handiena 25 eta 34 urte bitartekoen taldean dago: erdiak baino gehiagok (% 55) goi-mailako ikasketak amaitu dituzte, eta gizonen artean, berriz, goi-mailako tituludunen proportzioa askoz txikiagoa da (% 42).
Hala eta guztiz ere, Espainiako Estatuan bizi diren 16 urteko edo gehiagoko biztanleak bi talde handitan banatzen dira lortutako prestakuntza-mailari dagokionez: % 45ek hezkuntza-kredentzial gutxi dituzte, eta % 33k goi-mailako hezkuntza amaitu dute (soilik % 22 daude tarteko hezkuntza-postuetan). Adina funtsezkoa da hezkuntzaren egitura bipolar hori azaltzeko: 25 eta 34 urte bitartekoen artean, unibertsitarioak dira nagusi, eta 55 urtetik gorakoen artean, berriz, oso hezkuntza-maila baxua dutenak.
Datu horiek guztiek hezkuntza-sistemaren eragina frogatzen badute ere, sistemaren erronkak agerian uzten dituzte. 25 eta 34 urte bitarteko biztanleen artean, hamar gaztetik ia hiruk (% 28) derrigorrezko bigarren hezkuntzako titulazio gorena lortu dute soilik. 2020an, hirugarren mailako ikasketak zituzten gazteen artean, Espainia erkidegoaren batez bestekoaren gainetik zegoen arren, Europar Batasunean oinarrizko ikasketak zituzten 25 eta 34 urte bitarteko pertsonen ehunekorik handiena ere erregistratu zuen (27), Europako hegoaldeko eta ekialdeko herrialde batzuen gainetik (Malta, Italia, Portugal, Errumania eta Bulgaria), eta Europako batez bestekoa ia bikoiztuta (% 15).
Laburbilduz, Funcasen arabera, adina funtsezkoa da hezkuntzaren egitura bipolar hori azaltzeko: 25-34 urteko biztanleen artean unibertsitario asko daude, eta 55 urtetik gorakoen artean oso hezkuntza-maila baxua dutenak dira nagusi. Baina 25 eta 34 urte bitarteko biztanleen artean ere polarizazio handia dago hezkuntza-mailen artean. Adin horretako hamar gaztetik ia hiruk (% 28) Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan lortu dute titulazio handiena. Goi-mailako ikasketetan ere aldaketa handiak izan dira, neskek mutilak gainditzen baitituzte.
Datuak hor daude, eta argazki ona osatzen dute, baina horrek ez du ezer aldatzen. Aztertu egin beharko dira datuok, eta horren arrazoiak ezagutu, baina garrantzitsuena ebidentzia zientifikoetara jotzea da: irtenbideak bilatzeko eta biztanleriaren zati baten eskola-arrakastarik eza gainditzeko, eskola uztea saihesteko edo sexua faktore diskriminatzailea ez izateko. Erronka hor dugu.
Egilea: Luisa Maria Puertas
