Gizarte-eskubideen zutabe europarraren arabera, haurrek kalitate oneko hezkuntza eta arreta eskuragarria jasotzeko eskubidea dute lehen haurtzaroan, pobreziaren aurkako babeserako eskubidea dute, eta ingurune behartsuetako haurrek aukera-berdintasuna hobetzeko neurri espezifikoak hartzeko eskubidea dute.
Hala ere, Europan hazten ari den lau haurretatik bat pobrezia eta gizarte-bazterkeria jasateko arriskuan dago. 2020an, EBko haurren % 24,2 (18 urtetik beherakoak) egoera horretan zeuden. Arrisku handieneko haurrak Errumanian daude, eta gutxien dutenak Eslovenian eta Txekian. Espainian, bi milioi haur baino gehiago pobreziaren atalasearen azpian bizi ziren pandemia lehertu baino lehen, eta estatistika horretan Europako laugarren ekonomia ilaran zegoen.
Estatistika lotsagarria da Europarentzat, bizitza osorako inplikazio izugarriak dituena, pobrezian hazteak esan nahi baitu haur batek eskola uzteko probabilitate handiagoa duela, lan txukuna aurkitzeko probabilitate txikiagoa, eta bere seme-alabak, aldi berean, pobrezian hazteko arriskuan daudela. Izan ere, haurren pobrezia da Europako gobernuek Europa sozial indartsu, justu, inklusibo eta aukeraz beterikoaren eraikuntzan aurre egin behar dioten erronka handienetako bat.
Hartara, gurpil zoro hori hausteko, Europako Batzordeak Haurren Bermea ekimena abiarazi zuen 2021ean. Ekimen horren helburua da haur kalteberenek doako hezkuntza jaso ahal izatea, lehen haurtzaroko hezkuntza eta eskolaz kanpoko jarduerak barne, eta eguneko eskola-janari osasungarria, arreta medikoa, nutrizio ona eta haur guztientzako etxebizitza duina izatea.
Ijito haurrak, bereziki, Europako prekarioenen artean daude; % 85 pobrezia-arriskuan daude, eta batezbestekoa, berriz, % 24 da. Espainiako estatuan, % 89 pobrezia-egoeran bizi da, eta % 54 pobrezia larrian. Era berean, azken hilabeteetan dei bereziak egiten ari dira, errefuxiatu ukrainarren joan-etorria kontuan har dadin Haurren Bermeari buruzko ekintza-plan nazionaletan, “edozein gerratan, haurrek etxebizitzaren preziorik altuena ordaintzen dutelako”.
Ekimena abian jarri zenetik, UNICEFekin elkarlanean aritu da, Haurren Bermerako programa pilotuak 7 herrialdetan instalatzeko, horietako bat Espainiako estatuan. Gobernuek Haurren Bermea ezartzeko moduetako bat Europako Plus Gizarte Funtsaren (FSE+) diruarekin egitea da. Haurren pobrezia-maila handienak dituzten herrialdeek jasotzen dituzten funtsen % 5 gastatu behar dute, gutxienez, horri aurre egiteko.
Orain, Europako Haur Bermea ekimena kaleratu zenetik urtebetera, EBko herrialdeak beren ekintza-plan nazionalak aurkezten ari zaizkio Europako Batzordeari, Haurren Bermea praktikan nola jarriko duten azaltzeko. Gero, bi urtean behin eman beharko dute beren aurrerapenaren berri. Eurochild-eko idazkari nagusi Jana Hainsworthek Euronews-i azaldu dio oso mugarri garrantzitsua dela. Iristen ari diren planen artean batzuk handinahiak dira eta beste batzuk ez. Eurochildeko arduradunak eskatzen du ekintza-plan nazional horiek aldizka eguneratutako dokumentu bihur daitezela, etengabe berrikusi beharrekoak, paperezko konpromiso gisa gera ez daitezen. Era berean, dei egiten die gizarteko sektore guztiei elkarrekin lan egin dezaten, ministerioei, politiketan zuzenean parte hartuko duten pertsona guztiei, GKEei, baina baita komunitateei, familiei eta zerbitzuak jasoko dituzten haurrei ere.
Halaber, Benjamin Ignac, Berlinen egoitza duen EBko politika-analistak, hezkuntzaren eta familia-ingurune positibo eta lagungarriaren garrantzia azpimarratu du, eta, bereziki, eskolako zuzendariek eta irakasleek horretan erantzukizun handia dutela adierazi du.
Ignac Erromako kokaleku batean hazi zen, eta bere familiaren, irakasleen eta beken laguntzari esker, Estatu Batuetan eta Oxforden ikasi zuen. “Gizartea, oro har, ijito komunitatea nola tratatzen ari zen ikusi nuenean, konturatu nintzen hezkuntza eta finantza-askatasuna zirela sistema hausteko nire itxaropen bakarra. Eragin handia izan zuen nire bizitzan, nire maisuek nire erabakien bidez nabigatzen lagundu zidatenean”.
Egilea: Isabel Mendizabal
