Accelerated Schools-en ereduan sakontzen jarraituko dugu artikulu honetan. Eredu hori funtsezko hiru printzipioren arabera eraikitzen da. Esan bezala, helburu komun bat partekatzea oinarrizkoa da hezkuntza-gaian inplikatuta dauden alde guztien arteko akordioa lortzeko. Gurasoek, ikasleek, maisu-maistrek eta administrazioko langileek jomuga batzuk adosten dituzte, eta helburu horiek lortzea da ahalegin guztien helburua. Helburu hori eskolaren ikuspegia da, eta horren gainean pausatzen dira, azken batean, eskola-erabakiak.
Bigarren printzipioa boterea banatzea da, eta, ondorioz, eskola-komunitateko eragile nagusiek erantzukizuna hartzea eskolari eragiten dioten erabakiei dagokienez. Erantzukizun hori indibiduala eta partekatua da.
Hirugarren printzipioa eskola-komunitatean dauden ikaskuntza-baliabide guztiak aprobetxatzeari buruzkoa da. Ikasleek, familiek, irakasleek eta eskolaren kultura-, gizarte- eta ekonomia-inguruneak aparteko ezaugarriak dituzte, baina eskola konbentzionala ez ikusiarena egiten saiatzen da. Familiak laguntza-iturri potentzialtzat hartzen dira Accelerated Schools-etan.
Ikus ditzagun egitura-elementu batzuk hiru eremu horietan. Alde batetik, Eskola Azeleratu baten curriculum osoak hizkuntzaren erabilera azpimarratzen du ikasgai guztietan, baita matematikan eta zientzietan ere. Ikasleak hezkuntza-prozesuko objektu gisa tratatu beharrean, beren hezkuntzako subjektu gisa tratatzen dira. Ikaslearen kultura eta haren eguneroko bizitzako hainbat esperientzia sartzea oinarrizkoak dira helburu hori lortzeko. Bestalde, eskola azeleratuen curriculumak arreta berezia jartzen du gaitasun analitikoa asko garatzea eskatzen duten arazoak egitean.
Eskola Azeleratuetako praktika pedagogikoak ikaskuntza aktiboko esperientziak sustatzen ditu. Ikasleek eraiki, esperimentatu, deskubritu… egin behar dute. Ikasleak berak irakasle bihurtzen dira, eta ikaskideei laguntzen diete ikastaroen arteko tutoretzen bidez. Lan kooperatiboa sustatzen da. Irakasleen rola gehiago hurbiltzen zaio ikasleen jardueraren gidariari, ezagutza-banatzaile bati baino. Era berean, ikasleen errendimenduaren aurrerapena une oro kontrolatzeko ebaluazioak duen garrantzia kontuan hartuta, Accelerated Schools-ek curriculum eta praktika pedagogiko berritzaileak aplikatzearen ondorioak ebaluatzeko sistema alternatiboak garatzen dituzte.
Accelerated Schools-en antolaketaren ezaugarria da parte hartzen duten eragile guztiek (gurasoak, zuzendaritza-taldea, irakasleak eta, adin batetik gora, baita ikasleak ere) partaidetza handia dutela erabakietan, eta aldi baterako txandakatze-sistema ezartzen da, mundu guztiaren parte-hartzea bermatzeko.
Stanfordeko Unibertsitateko taldeak, Accelerated Schools-ei aholkuak ematen dizkienak, lau urrats garrantzitsu azpimarratu ditu helburua lortzeko:
Lehenik, eskolak bere burua ezagutu eta baliagarriak izan daitezkeen baliabideei buruzko informazio guztia izan behar du. Horretarako, eskolaren historiari buruzko informazio kuantitatibo eta kualitatiboa, ikasleen bizi-baldintzei buruzko datuak, familien kulturari buruzko informazioak, eskolan dauden baliabideei buruzko datuak, inguruneari buruzko informazioa (enpresak, gizarte-zerbitzuak, ekipamenduak, etab.), ikasleen errendimenduari buruzko informazioa eta beste ebaluazio-metodo batzuk biltzen dira.
Hurrengo urratsa eskolarentzako ikuspegi bat ezartzea da, ahalegin guztiak bilduko dituen helburua izango dena. Urrats horretan, funtsezkoa da eskola osoak parte hartzea, horrela konpromisoa kolektiboa eta helburu komuna baita. Eskola-komunitateak bere buruari galdetzen dio zer ezagutza eta trebetasun lortu behar dituzten ikasleek Lehen Hezkuntza amaitzean, eskolako ikasleentzat epe ertain eta luzera zer hezkuntza-asmo mota ezartzen diren, eta bost edo sei urte barru eskola nolakoa izatea nahiko lukeen.
Hirugarren urratsak eskolarako prestatutako ikuspegia eta prozesuaren lehen etapan jaso eta aztertutako oinarrizko informazioa alderatzea dakar. Logikoa denez, eskolak alde nabarmena antzematen du adostutako ikusmoldearen eta unean uneko benetako egoeraren artean. Eskola-komunitateak ahalegina egiten du beharrak sintetizatzeko eta biltzeko, lortu nahi den egoerara iristeko.
Azkenik, laugarren urratsa eskolaren berehalako helburua osatzen duten hiru edo lau lehentasun hautatzean datza.
Jarduteko alderdi nagusiak ezarri ondoren, koadroek edo laneko ekipo txikiek ikerketa-prozesua erabiltzen dute arazoei aurre egiteko eta konponbide posibleak planteatzeko metodo gisa. Funtsean, ikerketa zientifikoaren logika arazoen ebazpenean aplikatzean datza.
Prozesuak norabide desberdina hartzen du eskola bakoitzerako, eskola-komunitateak aurrez zehaztutako ikuspegi zehatzaren arabera. Prozesuak garatzeko denbora aldatu egiten da arazo motaren arabera, baina helburuak lortzeko epe jakinak daude aldez aurretik. Denbora-mugak eraginkortasun handiagoa dakar, eta, aldi berean, lortu beharreko helburuak gehiago zehazten dira.
Stanfordeko Unibertsitateko Hezkuntza Ikerketa Zentroak eta beste estatu batzuetako beste hiru zentro satelitek aholkatuta, emaitza positiboak detektatzen dira urtebeteko edo gehiagoko esperientzia duten eskola guztietan. Ikasleen errendimendu akademikoan hobekuntza nabarmena lortu da. Familiaren parte-hartzea gero eta handiagoa da, bai eskolaren erabakietan, bai bileretan. Eskolako diziplina- eta absentismo-arazoak arindu egiten dira, eta ikastaroen errepikapenak murriztu. Irakasleak motibatuago sentitzen dira beren lanarengatik, eta berrikuntzak egiten dituzte, bai curriculumari dagokionez, bai pedagogiari dagokionez. Isolamendu profesionala, curriculumaren edukiak eta horiek transmititzeko modua betikotzen dituena, espiritu berritzailea sustatzen duen lankidetzako eta etengabeko komunikazioko praktikak ordezkatzen du.
Gaur egun, Lehen Hezkuntzako eta Bigarren Hezkuntzako milaka eskolak partekatzen dute Accelerated Schools-en proiektua AEBetan, eta haien eragina Kanadara, Japoniara, Brasilera, Hegoafrikara eta beste hainbat herritara zabaldu da. Espainian, Ikas Komunitateetara ere iritsi da inspirazioa, nahiz eta mugimendu desberdinak diren.
Egilea: Alfonso Caño
