2012an, Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Antolakundearen (ELGA) nazioarteko azterlan batek aurkitu zuen 15-74 urteko tasmanioen % 50 inguru “funtzionalki analfabetoak” zirela, hau da, haien alfabetizazio-mailak ez direla bizitza modernoak eskatzen diena egiteko bezain altuak, hala nola formularioak betetzeko edo errezeta medikoei buruzko jarraibideak irakurtzeko.
Egoera iraultzeko, azken urteotan bultzada nazionala eman zaio “alfabetatze egituratuaren” ikuspegiari herrialde osoko eskoletan. Eskola asko “hizkuntza osoko” ikaskuntza-eredu batetik “alfabetatze egituratuko” ikuspegi batera aldatzeko prozesuan daude, fonetika barne. Iaz, Tasmaniako gobernuak konpromisoa hartu zuen 2026rako eskola guztietan ikuspegi egituratua ezartzeko.
Alfabetatze-sistema egituratuak soinuak irakasten ditu, “hizkuntza osoaren” ikuspegiak ez bezala; izan ere, ikuspegi hori haurrak hizkuntzan murgiltzean oinarritzen da, eta horiek kontuan hartzean, hizkuntza xurgatzeko. Hizkuntza egituratuak fonetika barne hartzen du: letrekin edo letra-multzoekin bat datozen soinuak. Hizkuntza osoaren metodologiak, zoritxarrez, zaildu edo eragotzi egin die neska eta mutil askori irakurtzeko eta idazteko ikaskuntza.
Rosalie Martin, alfabetatzearen defendatzaileak, dio “Aldaketa horiek ezartzen ditugunean, eta berriro neurtzen ditugunean, beste 10 edo 12 urtetan, itxaropen handia dut oso modu esanguratsuan aldatu garela”. Jess Panday, 26die programaren koordinatzaileak, bat egiten du sentimendu horrekin. Panday andreak esan zuen hizkuntza egituratua – bereziki fonetikoa – funtsezkoa izan zela helduen alfabetatzearen arrakastan.
2012tik, ia 5.000 pertsonak hartu dute parte 26Die programan, ikasle helduentzako komunitate bat, liburutegietan garatua. Groos jaunak, 40 urterekin ikasi du irakurtzen, alabari eskolako lanetan lagundu ahal izateko, eta uste du funtsezkoa izan zela bere ikaskuntzan hizkuntzaren ikuspegi egituratua eta tutoreen laguntza. Tutoreek liburutegietan lan egiten dute ikasleek behar duten errepikapena jaso dezaten. Izan ere, Panday andreak dioen bezala, ez da komunitate bat bakarrik behar haur bat hazteko. Komunitate bat ere behar da alfabetatze-tasa igotzeko.
Rosali Martinen arabera, alfabetatze egituratuak alfabetatze-tasak hobetuko ditu Tasmanian eta herrialdean. Ildo horretan, ebidentzia zientifikoak berresten du alfabetatze goiztiarreko trebetasunak ahalik eta azkarren garatzeak izugarri laguntzen duela irakurketa-idazketaren hasierako gaitasunetan.
Egilea: Isabel Mendizabal
