Egun Internet eta lineako zerbitzu guztiak inoiz baino gehiago erabiltzen ari gara, bai lan egiteko eta ikasteko, bai ondo pasatzeko eta erlazionatzeko. Hortaz, inoiz baino beharrezkoagoa da haurrei eta gazteei gogoraraztea Interneten seguru egoteko gako batzuk.
“Better Internet for Kids” (Bik) zentroak baliabideak, zerbitzuak eta praktikak partekatzeko helburua du Internet seguruagoa izateko Europako Zentroen artean (ZIC). Orain, 10 gako eman ditu haurtzaroa seguru mantentzeko Internet erabiltzen dutenean:
Pandemiari buruz hitz egitea
Helduek aukerak eskaini behar dituzte COVID-19ari buruz elkarrizketa irekiak eta zintzoak egiteko eta haurrak eta gazteak horren inguruan nola sentitzen diren jakiteko. Esaterako, egunero denbora-tarte bat hartzea eztabaida bat izateko, agian azken gertakariak eztabaidatzeko eta gero planteatzen dituen gai edo kezkei buruz hitz egiteko.
Teknologiaren erabilerari buruz hitz egitea
Haur eta gazteekin elkarrizketa irekiak eta zintzoak izatea garrantzitsua da beti, linean egiten ari direnari buruz, norekin hitz egiten duten eta zer aplikazio berri erabil ditzaketen. Are garrantzitsuagoa da une honetan, teknologiaren erabilera zabalagoa egiten ari denean.
Horregatik, Bik gomendatzen du aldizka egiaztatzea haurrek teknologiaz egiten duten erabilera, eta egunero denbora aurkitzea Interneten gauzak nola joan diren hizpide izateko, linean aurkitu duten informazioa partekatzeko eta, agian, egun horretan aurkitu edo erabili diren eduki eraikitzaileago pare bat partekatzeko ere bai.
Gizarte-baliabideak garai zailak gainditzen laguntzeko onartzea
Hilabete hauetan gizarte-komunikabideak lagunekin eta familiarekin komunikatzeko tresna dira, eta axola zaizkigun guztiak ondo daudela egiaztatzeko.
Oso garrantzitsua da gizarte-bitartekoen boterea onerako erabiltzeko aukera guztiak bilatzea, hala nola mezu positiboak partekatzea, eraikitzea edo komunitate-zentzuan laguntzea.
Era berean, interesatzen zaizkien edo entretenitzen dituzten eduki ugari bila daitezke (adinarekin bat datozen ere kontuan hartuta).
Lineako ikaskuntza
Badaude haur eta gazteentzat eskuragarri dauden baliabide harrigarri batzuk, entretenigarriak zein hezigarriak izan daitezkeenak, baina garrantzitsuena haur eta gazteentzat errutinaren bat garatzen saiatzea da. Adibidez, egun bakoitzerako plan bat egiten saiatzea, lineako jolas batzuetarako, eskolako lanerako, irakurtzeko, telebista ikusteko, ariketa egiteko eta lagunekin eta senideekin eguneratzeko aukera emango duena. Gauza horiek guztiak garrantzitsuak dira, eta teknologiak zeregin garrantzitsua du argi eta garbi, baina ziurtatu behar da teknologiatik kanpoko jarduera asko ere kontuan hartzen direla.
Kontaktuekin eta lineako konexioekin kontuz ibiltzea
Haurrek gogoratu behar dute libre direla nolabait deseroso sentiarazten dituen edozein elkarrizketa ixteko eta gurasoekin edo zaintzaileekin hitz egiteko, hori gertatzen bada.
Tresnak arretaz aukeratzea
Etxeko pertsona helduek gogoratu behar dute plataforma eta webgune askok adin-mugak dituztela, baita zer eduki mota duten jakin ere. Era berean, beharrezkoa da gogoratzea nola funtzionatzen duten lineako tresnen pribatutasun-konfigurazioek, eta nola informatu arazo baten berri izanez gero.
Informazio pertsonalaren pribatutasuna mantentzea
Kontu handiz pentsatu behar da, partekatu daitekeen edozein informazio pertsonal ez da igo behar. Adibidez, agian normalean egingo luketena baino informazio pertsonal gehiago partekatu, edo argazki baten ondoan edo bizi-sekuentzia baten ondoan egon daitezkeen identifikazio-faktoreei arreta gutxiago eskaini.
Partekatu aurretik pentsatzea
Edozein informazio berriro ez argitaratzea edo partekatzea, iturria baliozkotu eta fidagarria izan ezean. Birusari eta gertatzen ari denari buruzko informazio fidagarria lortzeko, webgune ofizialak dira jarraitu beharreko bidea. Adibidez, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) jendearentzako aholku eguneratuak ematen ditu aldizka.
Iruzurrak
Inoiz ez izan beldurrik irakurtzen ari zarena zalantzan jartzeko, eta gogoratu ez dela oso gertagarria gobernuek eta osasun-agintariek telefono-deiak, mezu elektronikoak edo eskatu gabeko testu-mezuak erabiltzea informazioa partekatzeko. Beraz, ziurtatu haur eta gazteek ere lineako iruzurrak kontuan hartzen dituztela, bai edukian, bai erabiltzen ari diren zerbitzuetan.
Laguntza eta aholkularitza-iturri gehigarriak
Garai zail honetan saia gaitezen alde positiboan zentratzen. Elkarrizketa eta eztabaida da garrantzitsuena, gure artean hitz egiten jarraitu behar dugu, birtualki edo aurrez aurre! Eta teknologiaren erabilerarekin lotutako erronkekin beti bezala, Europan Internet seguruagoa izateko zentroen sareak haurrak eta gazteak online seguru mantentzen ditu, eta zaintzen dituztenei laguntzen die.
Egoerak aurrera egin ahala, BIK taldeak Insafe sarearen informazio egokia, aholkuak eta hezkuntza-baliabideak partekatzen jarraituko du. Betterinternetforkids.eu webgunean eguneratzeak daude.
Egilea: Isabel Mendizabal
