Artikulu honetan hizkuntzaren ekoizpen naturala eta hizkuntzarekiko esposizioa aztertzen dira autismoaren espektroa duten eskolaurreko haurrengan. Hain zuzen ere, ikasgelako hiru konposiziotan: autismoa soilik (AO), desgaitasun mistoa (MD) eta inklusioa soilik (INC).
Azterlanaren helburua da haurraren ezaugarrien eta ikaskideekin hizkuntza-elkarreraginean aritzeko ereduen arteko lotura aztertzea. Filadelfiako Haur Ospitaleko Berrikuspen Instituzionaleko Batzordeak (IRB), Pennsylvaniako Unibertsitateko IRBrekin lankidetzan, azterlanaren protokoloa onartu zuen. Esku-hartze goiztiarraren ingurune naturalei buruzko behaketa-azterlan hori komunitatean oinarritutako esku-hartze goiztiarreko programen kalitatea eta eraginkortasuna neurtzeko ahalegin zabalago baten parte izan zen (Nahmias, 2017).
Azterketan, AEN diagnostikatutako 53 haurrek hartu zuten parte, esku-hartze goiztiarreko hiri-sistemako hainbat eremutan esku-hartze goiztiarreko zerbitzuak jasotzen zituztenak. Haurren batez besteko adina 4,1 urte zen. Laginaren % 22 emakumeak ziren; emakumeak ez zuen alde nabarmenik ikasgela-motaren arabera. Laginaren % 58 beltza/afroamerikarra zen, % 34 zuria/kaukasiarra, % 25 hispanoa/latinoa eta % 6 asiarra/Ozeano Bareko uhartetarra.
Haur bakoitzak esku-hartze goiztiarreko zerbitzuak jaso zituen AO, MD edo INC gisa sailkatutako gelak zituzten 17 eskoletako batean, irakaslearen txostenaren arabera. AO geletan, haurrek autismoaren espektroa zuten haur guztiak edo ia guztiak zeuden gela batean jasotzen zituzten zerbitzuak. MDko geletan, ikasle guztiek edo gehienek desgaitasun eta/edo ikasteko behar desberdinak zituzten, eta banakako hezkuntza-programak behar zituzten. INCren inguruneetan, haurrek esku-hartze goiztiarreko zerbitzuak jasotzen zituzten ikasgela batean, garapen tipikoko ikaskideekin gehienbat.
Esku-hartze goiztiarreko gelen inguruneak alderatzeko, jolas librea hautatu zen, ikasgeletako ingurune guztietan antzeko formatuan gertatzen zen eskola-eguneko denbora gisa. Memento horretan ez zegoen programatutako jarduera egituraturik, eta autismoaren espektroan parte hartzen duten haurrentzako esku-hartze sozialik edo banakako heziketarik ere ez.
Audioa grabatzeko bisitak ADOS-2 eta Ikaskuntza Goiztiarreko Mullen Eskalak (MSEL) osatu ondoren programatu ziren, estudiorik zabalenerako. Hizkuntza Ingurunearen Analisia (LENA) jaso zen egunean, estudioko langileek audio-grabagailua bularreko poltsikoan sartu zuten. Ikasleak iritsi baino lehen, irakasleei jakinarazi zitzaien ikertzaileak bertan zeudela haurra behatzeko, hark ohiko heziketa jaso eta bere lanaldia normaltasunez egiten zuen bitartean. Estudioko langileak irakaslearekin eta haurrarekin egon ziren, eta oharrak hartzen zituzten jolas librea noiz gertatzen zen adierazteko.
Ikerketan hainbat ondorio atera dira:
- Lengoaia naturalaren laginketak erakutsi zuen INC inguruneetako partaideek AO eta MD inguruneetako haurrek baino gehiago hitz egiten dutela eta ez dutela gutxiago hitz egiten beren bokalizazio-iraupen totalei dagokienez.
- Ikerketak iradokitzen du ikasgelaren osaerak eragina izan dezakeela elkarrizketaren hastapenean. Ikaskideek gela mota bakoitzean parte hartzen zuten autisten azpilagin txikietarantz zuzentzen zuten diskurtsoa; ikaskideek, berriz, INC ikasgeletan parte hartzen zutenekin gehiago hitz egiten zutela ikusi genuen, irakaslearekiko elkarrizketa areagotu gabe.
- Irakasleekiko elkarrizketa-interakzioak ez ziren desberdinak ikasgela motaren arabera, eta horrek iradokitzen du hiru ikasgela motetako irakasleek antzeko harremana zutela parte-hartzaile autistekin jolas librean. Ikaskideekin izaten ziren elkarrizketa-interakzioak ohikoagoak ziren INCko geletan AO edo MDko ikasgeletan baino, nahiz eta aurkikuntza hori lagin handiago batean erreplikatu behar den. AO eta MD ikasgeletan ikaskideekin elkarrizketa gutxiago izatearen arrazoia izan daiteke, neurri batean, AO eta MD kokapenetan parte hartzen dutenek oro har gutxiago hitz egiten dutela eta hizkuntza hartzaileko trebetasun gutxiago dituztela, INCko ikasgeletan parte hartzen dutenek baino.
- Autismoko larritasun-puntuazio altuenak zituzten parte-hartzaileek ez zuten hain joera handia beren kideek autismoko larritasun-puntuazio baxuenak zituztenei zuzentzeko. Aurkikuntza horiek nabarmentzen dute ahalegin handiagoak egin behar direla hizkuntza-trebetasun txikiagoak dituzten haurrentzat adierazpen-hizkuntza eta ikaskideekiko elkarrekintza zuzentzeko, eta autismoaren larritasun handiagoa IEren ingurune guztietan.
Egilea: Laura Gutierrez
