(Periódico Educación-etik itzulita)
Bederatzi musetako bat ere ez zegoen lotuta pinturarekin, eskulturarekin edo arkitekturarekin. Garai hartan, lan horiek ez ziren artetzat hartzen, baizik eta artisautza-lantzat, sarritan esklabotza-egoeran zeuden pertsonek egiten zituztenak. Errenazimentua garai baten lekuko izan zen, non mezenasgoak “Venusen jaiotza” bezalako pintura-lanak goratu zituen, ederra, ona eta egiazkoa irudikatzen dutenak. Bertute horiek gorpuzten zituzten artelanek gaur artearen nazioarteko egunean ezagutzen eta ospatzen dugun arte piktorikoa balioestea lortu zuten.
Hala ere, merkatuko produktu komertzial txarrenekiko menpekotasun handia dago, non itsusitasuna eta irabazia artearen edertasunaren eta lanaren gainetik dauden. Edertasunarekiko motibazio demokratiko hori zapuztu nahi duten pertsonek mespretxuzko kritikara jotzen dute askotan, arte-kritikako agintari batzuek diotena defendatuz, hala nola pixatoki bat Botticelliren Venus baino hobea dela. Itsusitasun hori ez datza artelanetan bakarrik, baita beren bizitza eta obretan itsustasuna sustatzen duten artistetan ere, hala nola Pablo Nerudak, bere paragrafo batean bortxaketa bat deskribatzen duenak, edo Gustav Klimtek, sifilisa emakumeekin transmititzen zuenak. “Artearen” merkatua da “artisten” sexismo eta endiosamendu modu okerrenaren alde egiten duena.
Ildo horretan, mundu osoko milioika pertsona “artearen” merkatuak inposatutako mendetasun hori gainditzen ari dira kultura-jarduera arrakastatsuen bidez, hala nola solasaldi literario, piktoriko, musikal eta beste arte batzuetakoen bidez. Edertasun kultural eta artistikoaz gozatzea sustatzen dute, edozein helburu ekonomiko gaindituz. Jarduera horiei esker, pertsona guztiek, baita prestakuntza akademikorik ez dutenek eta pobrezia-egoeran daudenek ere, eta beren seme-alabek, obra horietaz gozatu ahal izango dute, eta obra horiek erabat motibatuta sentituko dira. Lorpen hori lortzeko, gizadiaren sorkuntza garrantzitsuenetako batzuk demokratizatu eta edertasunaren inguruan berdintasunezko elkarrizketa ezarri da.
Jarduera horiek ezarritako mendetasun hori gainditzea lortzen ari dira, eta gero eta herritar gehiagok ez du onartzen emakumeen aurkako indarkeria erasotzailea artista ospetsua denean. Obra bat testuinguru berri batean birsortzea gizarte-artetzat hartzen da, eta obra egiten dutenak ere gizarte-artistatzat hartzen dira. Horregatik, emanaldi horietan parte hartzen duten pertsonak edertasuna sortzen ari dira ematen duten artearekin, eta ez diruagatik, botereagatik edo beste pertsona batzuen gainetik geratzeagatik.
