(Periódico Educación-etik itzulita)
Lehen adinetatik, eguneroko testuinguruen bitartez, helduek matematikako kontzeptuekin harremanak ezartzera bultzatu ohi dituzte haurrak: kopuruak kontatzera, konparatzera, banatzera, errepikatzera, zenbakizko kodea irakurtzera, etab. Kulturaren eta gizartearen aldetik sustatutako alderdiak dira, hein handi batean, matematikak erabilera argia duelako maila profesional, sozial, ekonomiko eta intelektualean, eta, gainera, funtsezko gaiak direlako ibilbide akademiko formal osoan. Zehazki, aritmetika ikastea (zenbaki oso sinbolikoak batu, kendu, biderkatu eta zatitzeko gaitasuna) da matematikako ikasketa-planaren funtsezko osagaia lehen hezkuntzan.
Neuroirudi bidezko azterketen bidez, ikerketa garrantzitsuek aurkitu dute zenbakizko eta kalkuluzko atazek erantzun garrantzitsuak eragiten dituztela garuneko jardueran; izan ere, ataza horiek prozesu kognitibo konplexuek gidatzen dituzte, hala nola arretak eta lan-memoriak, eta hori funtzio exekutiboek aktibatzen dute. Beraz, irakasleentzat funtsezkoa da jarduerek dakartzaten konplexutasun-mailak bereiztea, ikasleen trebetasun matematikoak aurreikusi eta interpretatu ahal izateko.
Era berean, bereziki azpimarratu behar da motibazioa sustatzea, eragin zuzena baitu autokontrolean, batez ere, ikaskuntza zailenetan; berezko motibazio irmoa eta erronka kognitibo matematikoak lortzeko asmo afektiboak izateak arreta eta prozesatze konplexuan oinarritzen du ahalegina. Era berean, ezin ditugu ahaztu antsietate matematikoa eragin dezaketen faktoreak, ikasleen errendimenduan ere eragin erabakigarria baitu.
Esparru horretan, garrantzi handia hartzen du garapen aritmetikoak, epe luzeko memorian sendotzen diren hainbat estrategiaren konbinazioan oinarrituta, honako hauetan oinarritutako ohiko entrenamendua oinarri hartuta:
Zenbaketa: buruz kontatzea, kanpoko laguntzarik gabe eta arin.
Eragiketa aritmetikoen propietateak: haien arteko erlazioak sistematizatzea.
Zenbakiak deskonposatzeko taula aritmetikoak: eragiketak egiteko sistema hamartarraren arabera deskonposatzea.
Zenbakizko magnitude sinbolikoak prozesatzea: estimatzea, neurtzea, kalkulatzea, hurbiltzea…
Estrategia horiek problema matematikoen eta horien erantzunen arteko eta eragiketa aritmetikoen eta zenbakizko deskonposizioaren arteko loturak garatzen laguntzen dute. Horiek eskuratzeko, menderatze orokorreko trebetasun kognitiboak behar dira, hala nola: lan-memoria, funtzio betearazleak, interferentzien kontrola, prozesamendu fonologikoa eta epe luzeko memoriaren berreskurapena. Hori guztia berdinen arteko kalitatezko eta itxaropen handiko elkarrekintzen bidez egiten bada, ikaskuntza-ingurune dialogikoetan, matematikaren ikaskuntzak aurrera egiteko baldintzak nabarmen handitzen dira.
Argazkia: Freepik
Egilea: Isabel Bixquert
