Ijito-herriaren egoera historikoari buruzko egiaren, justiziaren, erreparazioaren eta ez errepikatzearen alde

Ijito Herriaren Nazioarteko Egunean iragarri zuten bezala, 2024ko apirilaren 23ko Ministro Kontseiluak akordio bat onartu du Ijitoen Herriarekiko Oroimenari eta Adiskidetzeari buruzko Lan Batzorde bat sortzeko.

Batzordearen helburua da txosten bat egitea Estatu Espainiarreko ijito-herriaren egoera historikoari buruzko egiaren, justiziaren, erreparazioaren eta ez errepikatzearen printzipioak aplikatzeko beharrezkoak diren neurriei buruz. Txostena batzordea eratu eta urtebeteko epean aurkeztuko da. Batzorde horretan, hainbat ministeriotako goi-kargudun politiko eta teknikoez gain (hezkuntza-ministroa barne), ijitoekin lotutako gaiak aztertzen adituak diren 2 pertsona egongo dira, eta Ijito Herriaren Estatu Kontseiluko kide diren Estatu mailako ijito-herriaren elkarte eta erakunde adierazgarrien ordezkari diren zortzi pertsona, Kontseilu horrek proposatuta.

Batzordea onartu aurretik egindako adierazpenetan, Gizarte Eskubideen titularrak ijito-herriaren historia, kultura eta nortasuna aitortzeko eta ospatzeko beharra aldarrikatu zuen, eta gogorarazi zuen 2018an onartu zuela Ministroen Kontseiluak Ijito Herriaren Eguneko adierazpena, eta onartu zuela data horrek pentsarazi behar digula ijito-gizarteak gure kulturari egiten dion ekarpen guztia berandu aitortzen dela. “Balio neurtezina duten kultura, historia eta hizkuntza bat, horiek gabe gure gizartea eta gure nortasuna ulertzen ez direnak”.

Ildo horretan, “gure gizartean oraindik ere badirauten, ijitoei eguneroko bizitzan eta egunerokotasunean kalte egiten dieten eta demokraziei zentzua ematen dien justizia-, berdintasun- eta askatasun-horizonte horretatik urruntzen gaituzten arrakalak kentzeko egin behar den guztiaren” inguruan hausnartzeko deia egin zuen.

2025ean, ijito-herria penintsulara iritsi zeneko 600. urteurrena beteko da, eta aitzakia ona izan liteke gizartea, eta, bereziki, ikastetxe guztiak ijito-herriaren historiara, kulturara eta errealitatera hurbiltzeko; izan ere, ezagutza ijito-biztanleriak gaur egun oraindik pairatzen dituen aurreiritziekin eta antigitanismoarekin amaitzeko tresnarik onenetako bat da.

Legeak, araudiak, batzordeak eta abar guztiak dira beharrezkoak, baina, era berean, herritarren inplikazioa eta konpromisoa behar dira komunitate guztien artean, ijitoen eta ijitoak ez direnen artean, benetako kontziliazioa egon dadin.