Kolektibo kalteberak eta enplegagarritasun iraunkorra

Ikaskuntza-komunitatea ijito-herriaren enplegagarritasuna eraldatzeko tresna gisa

Ia 20 urtez, laneratzeko programetan lan egin nuen, enplegua lortzeko zailtasunak zituzten kolektiboei zuzenduta. Pertsonen enplegagarritasuna hobetzeko eginkizunean sinistu nuen, programa horietako askok, benetako aldaketa eragin beharrean, desberdintasun sozialak iraunarazten zituztela ulertu nuen arte. Enplegagarritasunaz hitz egiten zen, baina, egia esan, gehienetan, enplegu prekarioak eta aldi baterakoak azkar eskuratzeko aukera ematen zen, kualifikazio txikiko lanetan autoestimuari, motibazioari edo prestakuntzari buruzko prestakuntza laburrekin osatuta, egitura-baldintzak eraldatu beharrean, pertsonei beren testuinguru desberdinera hobeto egokitzen laguntzen zietenak. Inpaktu positiboa lortu zuten eta benetan eraldatzaileak izan ziren beste ikuspegi bat zuten ibilbideak egon baziren ere, errealitatea da beste askok eraitsi nahi zituzten oztopo berberak indartzen zituztela. Gizarteratzeko zailtasun handienak dituzten kolektiboek, hala nola ijito-komunitateak eta beste talde kaltebera batzuek, benetako aukerak behar dituzte beren etorkizuna eta komunitateena eraldatzeko.

Testuinguru horretan, “Ikaskuntza-komunitateak proiektuak gizarte-desberdintasuneko egoeran dauden ijitoen enplegagarritasuna handitzeko duen eraginaren kasu-azterketa” ikerketa bat dator Europar Batasunak (2020-2030) ijito-herria gizarteratzeko dituen estrategiekin, hezkuntza-segregazioa murriztea eta enplegu-arrakala murriztea baitute helburu. Helburua ikaskuntza-komunitateko (CdA) proiektu batek CdA berean lan egiten duten sei ijitoren enplegagarritasuna hobetzeko duen eragina aztertzea izan zen, literaturan hutsune bat jorratuz hezkuntza-esperientzia horiek lan-aukerak eralda ditzaketen moduari buruz.

Emaitzek erakusten dute CdAn ezarritako ekintza jakin batzuek eragin nabarmena dutela gaitasun akademikoen eta soziolaboralen garapenean. Europako INCLUD-ED proiektuan identifikatutako hezkuntza-jarduera arrakastatsuak dira, eta honako hauek lortzen dituzte:

itxaropen akademiko handiak,
komunitatearen eta hezkuntzako profesionalen arteko berdintasunezko elkarrizketa,
familien parte-hartze aktiboa,
kanpoko boluntariotza, baita ijito-komunitatetik bertatik sortzen ari dena ere, espektatiba akademiko handi horiekin konprometitua, eta
absentismoaren eta gatazken kudeaketa, gatazkak prebenitzeko eta konpontzeko eredu dialogikoaren bidez.

Literaturak behin eta berriz adierazi du hezkuntza-maila funtsezko iragazkia dela lan-merkatuan sartzeko, eta gure azterketak hori berresten du: ijitoen komunitatean itxaropen akademiko handiak emateak kalitatezko eta egonkortasuneko enplegu-aukera gehiago ekarri ditu. Horren froga gisa, gure estudioko hiru gizonek eta hiru emakume ijitoek CDan lan egiten dute edo lan egin dute eskola-begiraleen eta beste hezkuntza-laguntza batzuen postuetan. Eta beren hezkuntzarekin harremanetan jarraitzen dute: horietako bi goi-mailako ikasketak egiten ari dira, eta batek hezkuntza-laguntzako teknikaria sustatu du beste erakunde batean. Erreferente bihurtu dira beren komunitatearen barruan, eta beren ikasketa- eta lan-mugak zabaldu dituzte.

Eragina hezkuntza-mailatik harago doa. Ikusten dugu lanak eta boluntariotzak, zeinean CDaren barruko azterlanean parte hartzen duten batzuek ere parte hartzen duten, autonomia, autoestimua eta kide izatearen zentzua indartzen dituztela, horiek baitira enplegagarritasunerako funtsezko faktoreak. Funtsezko gaitasunak, hala nola estresaren kudeaketa, lan-malgutasuna eta enpatia, indartsu azaleratzen dira ingurune horretan, enplegagarritasuna areagotzen duten gaitasunen nazioarteko adierazleekin lerrokatuz.

Azterlan horrek erakusten du desberdintasun sozialak markatutako testuinguruetan enplegagarritasuna hobetzea posible dela hezkuntza-ingurune eta ingurune parte-hartzaile eraldatzaileak sortzen direnean.