(Periodico Educacion-etik itzulita)
Azken urteotan, eskolako bizikidetza funtsezko ardatz bihurtu da hezkuntzaren esparruan. Eskola-jazarpenarekiko, diskriminazioarekiko eta ikasgelen barruko gatazkekiko gero eta kezka handiagoa dagoenez, ikasle guztientzako eskola-bizikidetzarako espazio seguruak sustatuko dituzten jarduerak sortu dira. Testuinguru horretan, ikastetxe asko diziplina-eredu baten mende daude oraindik ere, eta ikastetxeko bizikidetza aldatu nahi da, zehapenak jarriz, gorabehera-orriak jarriz eta eragin txikia duten norabide bakarreko hitzaldi amaigabeak emanez. Testuinguru horretan, eskola-bizikidetzarako plan estrategikoa funtsezko tresna da ikasleen irakaskuntzaren kalitatea eta prestakuntza integrala hobetzeko, inklusioa, aniztasuna eta kulturartekotasuna inoiz baino beharrezkoagoak diren garaiotan.
Plan estrategiko bat ezartzeko, lehenik eta behin, hobekuntzarako diagnostiko bat egin behar da, ikastetxeko bizikidetzaren egoera zein den zehazteko. Azterketa horri esker, eskolako giroari eragiten dioten indarguneak eta ahuleziak identifika daitezke, bai eta gatazka nagusiak ere. Datu horietatik abiatuta, helburu argiak eta errealistak ezartzen dira, jarraitu beharreko ekintzak bideratzeko.
Planak helburu eta estrategia hauek ditu:
- Ikasle guztiak ikastetxeetan sartuko direla ziurtatzea
- Familiek eta komunitateak eskolan duten parte-hartzea zabaltzea eta indartzea
- Sentimenduak eta emozioak hezteko prozesu integralak garatzea, ikaskuntza akademikoak eskuratzeko modu transbertsalean.
- Irakasleen hasierako prestakuntzan eta etengabeko prestakuntzan eskola-bizikidetzarekin lotutako gaiak txertatzen direla ziurtatzea
- Lehen haurtzarotik genero-indarkeria prebenitzeko lana ziurtatzea
- Genero-indarkeriaren prebentziozko sozializazio-jarduerak garatzea
- Bizikidetzaren hobekuntza IKTei lotutako sozializazio-guneetara eramaten dela ziurtatzea
Helburu horiek lortzeko, hainbat jarduera gomendatzen dira, hala nola gatazkak prebenitzeko eta konpontzeko eredu dialogikoa, gatazkak konpontzeko erantzun eraginkorra emateko irakaskuntzako prestakuntza dialogikoa, eta, batez ere, prebentzioan eta sentsibilizazioan oinarritutako prestakuntza, adiskidetasuna, elkartasun-harremanak, elkarrekiko babesa eta edozein indarkeria motaren erabateko arbuioa sustatzearen garrantziari buruz. Ikerketek erakusten digute adiskidetasuna, sentimenduak eta emozioak ez direla ikasgelako eguneroko jardueretatik edo jarduera instrumentaletatik bereizitako programetan ikasten, baizik eta biak batera barne hartzen dituzten jardueretan.
Plan horretan, funtsezko zutabeetako bat hezkuntza-komunitatearen parte-hartze aktiboa da: zuzendariak, irakasleak, ikasleak, familiak eta hezkuntza-komunitateko pertsonak. Guztion lankidetza funtsezkoa da eskola-ingurune segurua eta osasungarria eraikitzeko. Planaren eraginkortasuna bermatzeko, ebaluazio- eta jarraipen-sistema jarraitua du planak. Elkarrizketen, inkesten, bileren eta bizikidetza-adierazleen edo beste ebaluazio-tresna batzuen bidez, ezarritako jardueren eragina neurtzen da. Ebaluazio horri esker, etengabe hobetzen dira ekintzak, eta ikastetxea espazio seguru bihurtzen dela ziurtatzen da.
Eskolako bizikidetzarako plan estrategiko hau ez da soilik egungo erronkei erantzuteko, baizik eta hezkuntzaren etorkizunean inbertitzeko. Eskola-ingurune segurua eta errespetuzkoa izateak, errendimendu akademikoa hobetzeaz gain, herritar arduratsuak eta berdintasunezkoak sortzen ere laguntzen du. Eskolako bizikidetza baterako zeregina da, horren araberakoa baita, neurri handi batean, gaur egun ikasgeletan ditugun ikasleen etorkizuna.
Egilea: Blanca Febre
