(Daily 27-etik itzulita)
Abenduaren 10ean argitaratu ziren nazioartean PIAAC (Helduen Gaitasunen Nazioarteko Ebaluaziorako Programa) inkestaren bigarren zikloko emaitzak. Azterlan global horretan ELGAko hogeita hamar herrialdek hartu dute parte (31 parte-hartzaile izan dira guztira edizio honetan), eta 16 eta 65 urte bitarteko pertsonen “gaitasun numerikoaren” mailei buruzko datuak ematen ditu. PIAAC 1990eko hamarkadan sortu zen inkesta baten jarraipena da, nazioarteko txostenetan identifikatutako gero eta premia handiagoari heltzeko helburuarekin, hala nola Crowther Txostena (1959) eta, geroago, Cockcroft Txostena (1982), Mathematics Counts. Txosten horiek “zenbakizko gaitasunaren” kontzeptuaren bilakaera erakusten dute. Hasieran, oinarrizko trebetasun matematikoei (oinarrizko eragiketa aritmetikoak) egiten zien erreferentzia, baina orduz geroztik zabaldu egin da, bizitza errealeko hainbat testuingurutan arrazoibide matematikoa aplikatzeko gaitasuna, problemak ebazteko eta erabaki informatuak hartzeko.
PIAACen bigarren zikloko emaitzek adierazten dutenez, ELGAko herrialdeetan, lautik batek 1. mailatik beherako errendimendua du aritmetikan, eta horrek zailtasunak dakartza irudikapen matematikoak interpretatzeko, hala nola taulak eta grafikoak, eta problemak ebazteko erronkak, eragiketa ugari dakartzatenak. Pozgarria da emaitzek hobekuntza txiki bat erakustea PIAACen aurreko zikloarekin alderatuta: zortzi herrialdek erakutsi zituzten aurrerapenak inkestatuen trebetasun matematikoetan, baina zazpi herrialdek behera egin zuten, eta emaitzak ia aldaketarik gabe mantendu ziren hamabi kasutan. Garrantzitsua da adieraztea ikusitako hobekuntzak ez direla estatistikoki esanguratsuak eta laginaren aldaketei egotz dakizkiekeela. Aitzitik, errendimenduak behera egin zuen kasuetan, nabarmentzekoa da inkesta (160.000 parte-hartzaile ingururen artean egina, 31 herrialdetan 673 milioi pertsona ordezkatzen dituena) banaka administratu zela tabletadun etxez etxeko bisiten bidez. Horrek zalantzak sortzen ditu alfabetatze digitalak izan dezakeen eraginari buruz; izan ere, arkatz- eta paper-metodo tradizionaletatik tabletetan oinarritutako ebaluazioetarako trantsizioak eragina izan dezake errendimenduan, bereziki helduen hezkuntzan, non kalkulu mentala oraindik ere funtsezko trebetasuna baita.
Edonola ere, aritmetikak berebiziko garrantzia du eguneroko bizitzan. Matematika etengabeko ikaskuntzarako aukera gisa sustatzea (ez bakarrik aplikazio praktiko espezifikoengatik, baita parte-hartze sozialean, autonomian eta ahalduntze pertsonalean duen eragin zabalagoagatik ere) oso onuragarria da oraindik. Ikerketek (Gonçalves Gaia, et al., 2024; FitzSimons, Coben eta O ‘Donhogue, 2003; Schlöglmann, 2012) adierazten dutenez, matematika-hezkuntzako maila altuagoek lotura dute bizi-kalitate hobearekin, enplegu-aukera handiagoekin eta bizitzako beste emaitza positibo batzuekin. Baieztapen hori bat dator PIAACen bigarren zikloko datuekin: gaitasun aritmetikoko maila onenak dituzten pertsonek osasun hobearen berri ematen dute, prozesu politikoetan eragiteko gaitasun handiagoa dutela sentitzen dute eta askoz aktiboagoak dira lan-merkatuan. Ondorioz, etengabeko hezkuntzan eta ikaskuntzan inbertitzea, batez ere aritmetikan, merezi duen ahalegina da beti, bai pertsonentzat, bai erakundeentzat.
Egilea: Javier Diaz Palomar
